TACİKİSTAN

Tacikistan, resmî adıyla Tacikistan Cumhuriyeti, 143.100 km2 yüzölçümü ve 9.537.645 kişilik tahmini nüfusu ile Orta Asya’da denize çıkışı olmayan bir ülkedir. Komşuları güneyde Afganistan, batıda Özbekistan, kuzeyde Kırgızistan ve doğuda Çin’dir. Resmî dil, en büyük etnik grup olan Taciklerin anadili olan Tacikçedir.

 

Tacikistan Cumhuriyeti Orta Asya’nın güneydoğusunda yer alır. Batıda Özbekistan, kuzeyde Kırgızistan, doğuda Çin ve güneyde Afganistan ile sınır komşusudur. Yükseklikleri 300 metreden 7495 metreye kadar değişen dağlarla çevrilidir. En yüksek dağ oluşumu Pamir dağlarıdır. Tacikistan’ın denize kıyısı yoktur. Kapladığı alan bakımından Orta Asya’nın en küçük devletidir. Yüzölçümü 143,100 km²’dir.

 

TACİKİSTAN – TÜRKİYE TİCARİ DOSTLUĞU

Türkiye, 16 Aralık 1991 tarihinde Tacikistan’ın bağımsızlığını tanımıştır. 29 Ocak 1992 tarihinde iki ülke arasında diplomatik ilişkiler kurulmuştur. Büyükelçiliğimiz 4 Ağustos 1992 tarihinde, Tacikistan’ın Ankara Büyükelçiliği ise 16 Ekim 1995 tarihinde açılmıştır. Büyükelçiliğimiz, Tacikistan’da 1992-1997 yıllarında yaşanan iç savaş sırasında da görevine devam etmiştir. 1999-2006 yılları boyunca Tacikistan ve Türkiye arasındaki ticaret hacmi 20 kattan fazla büyümüş, 189,9 milyon dolara yükselmiştir.

Tacikistan’a ihraç edilen malların başında dokuma sanayi ürünleri, elektrikli makine ve cihazlar, kimyevi maddeler, gıda ürünleri, hazır giyim malzemeleri, plastik ürünler, mobilya, kâğıt ve karton ürünleri gelmektedir. Tacikistan’dan ithal edilen malların arasında ise renkli metaller, iplik ve pamuk ıskartası, deri ve yan ürünleri bulunmaktadır. Türk firmaları Tacikistan’da başta inşaat alanı olmak üzere çeşitli alanlarda faaliyet göstermektedir.

17 yıldır süren Tacikistan-Türkiye ilişkilerdeki en önemli olaylardan biri 2006 yılında Tacik Başkan Rahmanov’un Türkiye’yi ziyaretidir. Görüşmeler sonucunda iki ülke arasında ticari ve ekonomik ilişkiler ile turizm faaliyetlerinin gelişmesi için altı ayrı anlaşma imzalanmıştır. Böylelikle iki ülke arasında imzalanmış ve 1993 ve 2002 yıllarında yürürlüğe girmiş ‘Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Antlaşmaları’nın çerçeveleri genişlemiştir.

TACİKİSTAN TARİHİ

Tacikler ya da Tacikistan Türk değil. Tacikler doğrudan MÖ bin yılından bu yana Orta Asya ve Kuzey Afganistan’da varlığını sürdüren İran halkının soyundan geliyor. Taciklerin ataları Mâverâünnehir’in (Soğdiana) bir bölümünü kapsayan eski Harezmşah ve Baktriya nüfusunun özünü oluşturdu. Tacikler daha sonra Persler ve Büyük İskender imparatorluklarına dahil edildi. Daha sonraki MS 1-6. yüzyıllarda Kuşan İmparatorluğu ve Ak Hun İmparatorluğu gibi işgalcilerle iç içe yaşadılar. Eski Taciklerin kullandığı doğu İran lehçesi zamanla yerini İran ve Afganistan’da konuşulan bir batı lehçesi olan Farsi’ye (Farsça) bıraktı.

7. yüzyılın ortalarında başlayan Orta Asya’nın Arap fethi bölgeye İslam’ı getirdi. Fakat kabile kavgaları Arapları zayıflattı ve Samanîlerin yükselişiyle (819-999), Tacikler İranlı bir hanedanın egemenliğine girdi. Kuzeydoğudan gelen ilk güçlü Türk savaşçılar 999’da bu Mâverâünnehir bölgesini ele geçirdi ve hem fetheden hem de fethedilen Müslüman olduğundan zamanla birçok Tacik — özellikle Seyhun (Siriderya) ve Ceyhun (Amuderya) vadilerinde bulunanlar — Türkleşmeye başladı. Eskiden tümüyle İran toprakları olan bu yer “Türkistan”a dönüştü. Aslen yerel halk tarafından Araplara verilen Tacik ismi, Türk savaşçılar ve derebeylerince İran dillerini konuşan yerleşik nüfusu tanımlamak için kullanıldı.

7. yüzyılın ortalarına kadar Tacikler, Buhara Emirliği’nin bir parçasıydı, ancak daha sonra Afganlar, eski bir Tacik kültür merkezi olan Belh şehri dahil olmak üzere, Amuderya’nın güneyi ve güneybatısında bulunan toprakları Tacik nüfusuyla birlikte ele geçirdiler. 1917’deki Rus Devrimi’nden başlayarak Sovyet Ruslar, Taciklerin önemli bir kısmının yaşadığı Türkistan şehrini ve devamında Buhara gibi şehirleri ele geçirdiler.

Untitled-2

İmamali Rahman eski adı İmamali Şerifoviç Rahmanov, 1992’den beri Tacikistan cumhurbaşkanı. Aynı zamanda Tacikistan Halkın Demokratik Partisi’nin lideridir. Başkanlığının ilk yıllarında, 100.000 kişinin ölümüne neden olan bir iç savaş ile karşı karşıya kalmıştır. 2006 yılında, görevdeki üçüncü dönemine başladı.

TANITIM VİDEOSU

Tacikistan Cumhuriyeti

Orta Asya’da yer alan bir Türk devleti. Kuzeyinde Rusya Federasyonu, Ural Dağları ve Güney Sibirya, doğusunda Moğolistan ve Doğu Türkistan, güneyinde Kırgızistan, Özbekistan, Aladağ, Tanrı Dağları ve Aral Gölü, batısında ise Hazar Denizi yer alır. Doğu ve batı sınırları arası 3000 km, kuzey ve güney sınırları arası ise 1500 km’dir.

Tacikistan Coğrafyası

Tacikistan Cumhuriyeti Orta Asya’nın güneydoğusunda yer alır. Batıda Özbekistan, kuzeyde Kırgızistan, doğuda Çin ve güneyde Afganistan ile sınır komşusudur. Yükseklikleri 300 metreden 7495 metreye kadar değişen dağlarla çevrilidir. En yüksek dağ oluşumu Pamir dağlarıdır. Tacikistan’ın denize kıyısı yoktur. Kapladığı alan bakımından Orta Asya’nın en küçük devletidir. Yüzölçümü 143,100 km²’dir.

Tacikistan sıcak yazlar ve soğuk kışlar ile karasal bir iklime sahip. Yüksek rakımları nedeniyle Orta Asya’daki bazı komşularından daha fazla yağış almakta ve bu nedenle yarı kurak olduğu söylenebilir. Elbette Pamir dağlarının doruklarında her şey kutuplara dönmekte.

Şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sıcaklık 48°C ile Afganistan-Tacikistan sınırındaki Nizhniy Pyandzh’te görüldü. En düşük sıcaklıklar -63°C ile doğu Pamir Dağları’nda kaydedildi.