KIRIM

Kırım Doğu Avrupa’da, Karadeniz’in kuzey kıyısında yer alan ve Karadeniz ile Azak Denizi tarafından çevrelenen bir yarımada. Ukrayna’nın Herson Oblastı’nın güneyinde ve Rusya’nın Kuban bölgesinin batısında bulunmaktadır. Perekop Kıstağı ile Herson Oblastı’na bağlanmaktadır ve Kerç Boğazı ile Kuban’dan ayrılmaktadır.

Kırım toprakları tarihi boyunca birçok kez müdahaleye uğramıştır. İlk zamanlar Kırım’da Kimmerler, Antik Yunanistan, İskitler, Gotlar, Hunlar, Bulgarlar, Hazarlar, Kiev Rus ‘devlet, Bizans Yunanları, Kıpçaklar, Osmanlı Türkleri, Altın Orda Tatarları ve Moğollar hakimiyet kurmuştur. 13. yüzyılda Venedikliler ve Cenevizliler tarafından kısmen kontrol altına alındı; bunu izleyen dönemde sırasıyla 15. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Kırım Hanlığı ve Osmanlı İmparatorluğu, 18. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar Rus İmparatorluğu, II. Dünya Savaşı sırasında Almanya ve daha sonra 20. yüzyılın geri kalanında Sovyetler Birliği içinde Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ve Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti. Günümüzde Rusya ile birlikte Abhazya, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, Ermenistan, Gana, Güney Osetya, Kazakistan, Kırgızistan, Moğolistan, Uganda, Belarus ve Afganistan tarafından Rusya’nın bir parçası kabul edilmekteyken, kalan ülkeler Ukrayna’nın parçası olarak kabul etmektedir. Kırım günümüzde Rusya’nın fiili egemenliği altındadır.

KIRIM – TÜRKİYE TİCARİ DOSTLUĞU

Türkiye, 27 Ekim 1991 tarihinde SSCB’nin dağılmasının ardından bağımsızlığını ilan eden Türkmenistan’ı ilk tanıyan ve Aşkabat’ta ilk Büyükelçilik açan ülkedir. Ülkemiz Türkmenistan’ın tarafsızlık statüsüne destek vermektedir.

Ortak tarihi, dili, dini ve kültürü paylaşan iki kardeş ülke ve halk arasında, “Bir Millet, İki Devlet” temelinde dengeli, karşılıklı saygı ve işbirliğine dayalı özel ilişkiler bulunmaktadır. İki ülke arasındaki işbirliği dış politika, ticaret ve ekonomi, kültür ve eğitim başta olmak üzere her alanda olumlu bir seyir izlemektedir.

Sayın Cumhurbaşkanımız, 6-7 Kasım 2014 tarihlerinde Cumhurbaşkanı sıfatıyla Orta Asya bölgesine ilk resmi ziyaretini Türkmenistan’a yapmıştır. Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhamedov ise, 6. Uluslararası Türkmenistan Yatırım Forumuna katılmak ve resmi temaslarda bulunmak için 3-4 Mart 2015; Çanakkale Kara Savaşlarının 100. yıldönümü vesilesiyle düzenlenen etkinliklere iştirak etmek üzere 24 Nisan 2015, son olarak da 7 Ağustos 2015 tarihinde resmi bir görüşme yapmak üzere ülkemizi ziyaret etmiştir. Sayın Cumhurbaşkanımızın, Türkmenistan’ın Tarafsızlığının 20. yıldönümü vesilesiyle 12 Aralık 2015 tarihinde Aşkabat’ta düzenlenen “Tarafsızlık Siyaseti: Barış, Güvenlik ve Kalkınma Adına Uluslararası İşbirliği” konferansına katılmıştır.

İki Cumhurbaşkanı son olarak 1 Mart 2017 tarihinde İslamabad’da düzenlenen 13. EİT Zirvesi marjında başbaşa bir görüşme gerçekleştirmiştir.

Sayın Bakanımız da Orta Asya’ya ilk resmi ziyaretini, 28 Ocak 2015 tarihinde Türkmenistan’a Türkiye-Türkmenistan-Azerbaycan Dışişleri Bakanları Üçlü toplantısı vesilesiyle yapmıştır. Türkmenistan’ın Tarafsızlığının 20. yıldönümü vesilesiyle düzenlenen uluslararası konferansa katılan Sayın Cumhurbaşkanımıza eşlik eden Sayın Bakanımız, 12 Aralık 2015 tarihinde de Türkmenistan’ı ziyaret etmiştir.

Bakan Meredov ise, 2015 yılı içerisinde dört kez ülkemizi ziyaret etmiştir. Bakan Meredov, son olarak, Cumhuriyet Bayramı vesilesiyle 29 Ekim 2016 tarihinde ülkemizi ziyaret etmiş ve aynı gün Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından kabul edilmiştir.

Türkmenbaşı Limanı’nın 2 Mayıs 2018 tarihinde yapılan açılış törenine ve 3 Mayıs 2018 tarihinde yapılan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) Ulaştırma Bakanları Toplantısına Sayın Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanımız başkanlığında bir heyetle katılım sağlanmıştır.

Sayın Bakanımız 8-9 Kasım 2018 tarihlerinde Türkmenistan’a gerçekleştirdiği ziyaret sırasında Devlet Başkanı Berdimuhamedov tarafından kabul edilmiş ve mevkidaşı Meredov ile heyetlerarası görüşmede bulunmuştur

KIRIM TARİHİ

Kırım ve havalisinde öteden beri Cengizli sultanları yani Cengiz Han neslinden ve  ırsen tahta çıkan hanlar ilhanlı olup, bağımsız olarak hükmedegelirken Fatih Sultan Mehmet Han hazretlerinin zamanında Osmanlı Devleti’nin himayesine girmişlerdir. Bunun sonucunda  giderek bağlılık ve tâbiliği artan Kırım ülkesi zamanla Osmanlı ülkesinin bir parçası olmuştur.

Bunun hakikat ve ayrıntılarını bilmek için Kırım hanlarından bazılarının hal tercümelerini bilmemiz gerektiğinden, aşağıda bazı meşhur Kırım Hanlarının hal tercümelerini sunmaktayız.

Kırım Hanlarının isimlerine “Geray” lafzininin ilâvesi önceleri âdet değilken hicrî 841 [milâdî 1438] yılında tahta çıkan ve 30 yıl kadar hüküm süren Hacı Geray Han’dan** sonra örf ve âdet olmuştur. Tatar hanları, sultanları ve âyânı eski bir âdetlerine göre süt emen çocuklarını ergenlik çağına kadar kabilelerden birinin terbiyesine vermekteydiler.

Hacı Geray’in babası olup, soyu yedi göbekte Cengiz Han’a ulasan Giyaseddin Sultan da bu âdet üzere “Geray” kabilesi tarafından yetiştirilmişti. Geray kabilesinin ileri gelenlerinden Devletgeldi Sûfî’nin hacdan döndüğü gün oğlu dünyaya geldiği için “Hacı Geray” adini koymuştur. Böylece kendini yetiştiren kabilenin adını ve Devletgeldi Sûfî’nin hacc-i şerîfini anmak ve yüceltmek istemiştir. Zaman gelip Hacı Geray tahta geçince Devletgeldi Sûfî bu olayı ona anlatmış ve Geray kelimesinin Cengiz Han neslinden sultanların (Kırım Hanlarının) isimlerine ilâvesini istemiştir. Yerinde görülen bu istek üzerine Geray lâfzının hanların isimlerine ilâve olunması bir âdet olmuştur.

cerceve_046jh

Refat Çubarov, Kırım Tatarı siyasetçi, eski Ukrayna milletvekili, Mevcut Kırım Tatar Millî Meclisi Başkanı. Moskova Devlet Tarih ve Arşivcilik Enstitüsü’nde yüksek tahsilini yaptı. Ukrayna Meclisi’nde insan hakları, millî azınlıklar ve interetnik ilişkiler ile ilgili komisyonun üyesi oldu.

TANITIM VİDEOSU

Kırım Cumhuriyeti

Kırım, Ukrayna’da patlak veren olaylar neticesinde, nispeten uzunca bir aradan sonra Türkiye’nin gündemine yeniden girmiş oldu. Hem Türkiye hem de dünya kamuoyunda Kırım ile alakalı her kafadan bir ses çıkarken, belki de güncel jeo-politikanın labirentlerinde olan biteni daha iyi kavrayabilmek için Kırım’ın tarihine kısaca bir bakmakta fayda var.

Kırım Coğrafyası

Kırım Karadeniz’in kuzeyinde Azak Denizi’nin güneyinde bir yarımadadır. Kerç yarımadası ile doğuya doğru uzanır. Kuzeye doğru çorak bozkırlar hafif engebeler ile 1000-1500 metreye doğru yükselir. Dikenli fundalıkları, koyun, keçi üretimiyle Akdeniz’i andırır. Güney yamaçları sert eğimlerle, kayalık körfezlere iner. Kuzey rüzgarlarına kapalı olan bu alanda Akdeniz iklimi egemendir. Ortalama sıcaklık Yalta’da 13C° dir ve yılın Sayı 70 günü yağmurludur; fakat kışları oldukça serttir. Yağışlar kış ve sonbahar mevsiminde olur. Eskiden Ukrayna topraklarına Perekop yarımadası ile bağlanmakta olup yapılan kanalla Ukrayna ile fiziki bir bağlantısı kalmamıştır.