ADİGE

Adige Cumhuriyeti, Kuzey Kafkasya’da Rusya Federasyonu üyesi bir cumhuriyet. Kafkas Dağlarının kuzeyinde, Krasnodar Kray sınırları içinde yer alır. Cumhuriyetin yazıçeviri olarak adı Respublika Adıgeya olup Adigeya olarak da bilinir.

Adige Cumhuriyeti’nde, Adigece ve Rusça konuşanların siyasal temsil eşitliği ilkesine (paritet) dayanan atamalı yarı Başkanlık sistemi yürürlüktedir. Yasama organı olan AC Devlet Parlamentosu-Khase (Хасэ) iki kanatlı ve toplam 54 üyelidir: Khase, Maykop ve Adıgeysk kentsel alanları ile 7 rayonun birlikte oluşturduğu 9 seçim çevresinin (okrug) her birinin üçer üye ile temsil edildiği ve daha çok Adıgece konuşan üyelerin seçildiği 27 üyeli bir (üst) kanat; rayonların her birinin nüfusu oranında temsil edildiği ve daha çok Rusça konuşan üyelerin seçildiği 27 üyeli ikinci bir (alt) kanattan oluşur. Böylece Rus ve Adige nüfusun siyasal temsil eşitliği (paritet) sağlanır ve korunur.

Adige Cumhuriyeti ve Ticaret

Adıgey ekonomik ve ticari anlamda gelişmek için büyük bir potansiyele sahiptir. En önemli gelir kaynaklarından birisi gıda sanayidir. Et ürünleri, et ve sebze konserveleri, şeker, makarna, içki çeşitleri, çiçek yağları özellikle Kırım gülü gibi ürünler üretilmektedir. “Adıgeysky”, “Fabmay”,”Maykop şeker fabrikasının ürünleri sadece Adıgey ve Rusya’da değil yurt dışında da büyük ilgi görmekteler. Bu firmaların ürünleri 17 ülkeye ihraç edilmektedir. Yumuşak iklim ve verimli toprak sayesinde burada farklı tarım ürünleri yetiştirilmektedir. Tarımda sulamadan yaralanılır. Bu iş için büyük Krasnodar barajı yanında, batıya doğru sırasıyla Şınci, Oktiyabrski ve Şapsığh adlı üç küçük baraj kurulmuştur. Mısır, buğday, ayçiçeği, kenevir, tütün, kavun, patates ve sebze gibi besin kaynakları yetiştirilir. Adıgey’in en çok gurur duyduğu ürünlerinden birisi çaydır. Buranın çayı dünyada en “Kuzey” çay sayılır, ünlüler ve aristokrat tarafından çok değer verilir. Önemli gelir kaynaklarından birisi de kuş yetiştiriciliğidir. Tavuk, kaz ve ördek etleri üretilmektedir. Burada Rusya’nın diyet hindi hazırlayan fabrikalarından birisi bulunmaktadır. Adıgey Cumhuriyetinde 60 yıldan beri Rusya çapında bitki yetiştiren deneyimli enstitü bulunmaktadır. Burada yeni sebze ve meyve çeşitleri elde edilmektedir. Dünyada en çok çeşit meyve koleksiyonuna sahiptirler. Adıgey Cumhuriyetinde kaliteli elmalar, armutlar, erikler, kirazlar, üzümler vb. meyva çeşitleri ve şifalı bitkiler yetiştirilmektedir..

Adıgey’in ekonomi portresini sadece tarım belirlememektedir. Aynı zamanda sanayi de çok gelişmiştir. Gıda sanayisinin dışında, araba ve metal sanayi de gelişmiştir. Büyük gelir getiren bir başka sanayi çeşidi de ağaç ve kereste sanayidir. Güney bölümünde değerli kereste elde edilir. Cumhuriyetimiz parke mobilya vb. ağaç ürünlerini de üretmektedir. Dış ülkelerle olan bağlantısı son yıllarda gözle görülür şekilde gelişmiştir. İhracattan kazandığı para her yıl artan genç Cumhuriyetimizin elde ettiği gelir yılda 30.000.000 Doları bulmuştur. Bugün ülkemizdeki firmaların birçok ülkelerden ortakları bulunmaktadır. Bu ülkelerden bazıları Almanya, Amerika, Türkiye, İngiltere, İtalya’dır. Adıge Cumhuriyetinin ihracat ürünleri; araba, siyah metal ve ondan yapılan ürünler ile petrol ürünleridir.

Önemli ekonomik ve bilim başarılarından birisi Maykop’da yüksek kalitede insulinin imalatıdır. Adıgey Cumhuriyeti ve St.Petersburg’daki bilim adamlarının ortak çalışması ve yeni teknoloji ile elde edilen doğal insulin, farmakolojik testlere göre dünya standartlarına tam olarak uymaktadır. Maykop Rusya’daki bütün hastalara yetecek kadar insulini üretme kapasitesine sahip olup üretim gerçekleştirilmektedir.

3326

Murat Kumpilov (Çerkesçe: КъумпӀылэ Мурат, Qump’ıle Murat; Rusça: Мурат Каральбиевич Кумпилов, Murat Karalbiyeviç Kumpilov; 27 Şubat 1973 doğumlu), şu anda 12 Ocak 2017’den beri Adıge Cumhuriyeti başkanı olarak görev yapan Adıge (Çerkes) politikacı ve ekonomist. Daha önce 2008-16 yılları arasında cumhuriyetin başbakanıydı.

TANITIM VİDEOSU

Adige Cumhuriyeti

Adıgey cumhuriyeti tarihi efsanelerle doludur. Orta çağda Avrupa ve Asya’yı birleştiren İpek Yolu buradan geçmekteydi. Adıgelerin ataları, dünya arkeolojisinde ünlü olan Maykop kültürünü yaratmışlardır. Birbirlerine efsanelerle bağlı olan ve Kuzey Kafkasya’ya has, tarihi Dolmenler ve Kurganlar adeta bir açık hava müzesi oluşturmaktadır. Bunlar eski Kafkasların parlak kültürlerinin, Avrupa ve Doğu ile olan sıkı ilişkilerinin kanıtıdır. Adıgeler (cumhuriyete adını verenler) Kuzey Kafkasya’nın eski halklarındandır. Avrupa’da ve Doğuda 13. yüzyıldan itibaren Çerkesler olarak bilinirler. Onların ataları yazılı kaynaklara göre Kasog, Zih ve Meot olarak bilinirler. Zengin bitki örtüsü ve verimli toprakları ile, denize ve iç Kafkasya’ya giden rahat yolları ile her zaman yabancı işgalcilerin dikkatini çekmiştir. Bu yüzden de yaşam şekilleri düşmanlara göre biçimlenmiştir. Erkek çocuklar reşit oluncaya dek yabancı bir evde büyütülüyorlar ve burada savaş için gerekli tüm taktikleri öğreniyorlardı. Silah onlar için çok önemli bir araçtı. Eski silahların güzel yapıları bunun bir kanıtı olarak günümüze yansımaktadır. Bir diğer önemli olgu ise atlardı. Ata çok değer veren Çerkesler bir çok cins at üretmişlerdir.