Beyond esports tournaments, include a broader calendar of gaming events, conferences, and conventions.
Follow With Us:
Beyond esports tournaments, include a broader calendar of gaming events, conferences, and conventions.
Irak Türkmen Cephesi ya da kısaca ITC, Irak Milli Türkmen Partisi, Türkmeneli Partisi, Türkmen Bağımsızlar Hareketi, Türkmen Kardeşlik Ocağı, Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı, Irak Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği gibi oluşumların tek çatı altında birleşerek oluşturdukları Türkmen cephesi kurulmuştur. Şu anki başkanı Hasan Turan’dır.
4-7 Ekim 1997’de Erbil’de yapılan Birinci Türkmen Kurultayı’nda kurulmuş amaçları bildiride aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
Irak’ın toprak bütünlüğü içerisinde Türkmenlerin ve diğer milletlerin meşru haklarına kavuşması;
Irak’ta demokratik, insan hak ve özgürlüklerine saygılı çoğulcu parlamenter bir sistemin kurulması;
Irak’ta yaşayan tüm etnik, mezhebi ve dini azınlıklar arasında eşitliğin sağlanması;
Siyasi ve idari yapının eşit haklar ilkesi esaslarına göre düzenlenmesidir.
2005 Irak seçimlerinde, ülke genelinde 0.7% oy almıştır. 2009 seçimlerinde, Selahaddin ilinde 28 sandalyeden ikisini almıştır. 2010 seçimlerinde Irakta Kerkük’te 3 milletvekili, Musul’da 3 milletvekili çıkarmışlardır. Diğer seçilen Türkmen milletvekilleriyle bu sayı 10 civarındadır.
2010 Irak genel seçimlerinde tüm Türkmen partileri yaklaşık 300 bin civarında oy almışlardır.
Irak Türkmenlerinin tamamını temsil eden, herhangi bir mezhebi ya da bölgesel ayrım gözetmeyen tek ve merkezi siyasi örgütüdür.
Irak Türkmenleri bin yılı aşkın bir zamandır Irak’ta varlık göstermekte ve ülkenin kuzeyi ile orta bölgesinde, kuzeybatıdan güneydoğuya doğru uzanan bir şerit üzerinde mücavir alanlarda yoğunlaşan bölgelerde yaşam sürdürmektedirler. Irak Türkmenleri günümüzde Musul, Erbil, Kerkük, Diyala ve Selahattin illerinin sınırları ile başkent Bağdat’ın birkaç mahallesinde de bir şerit boyunca yayılmış bulunmaktadırlar.
Irak’ın 20. yüzyıl başlarında 2 milyon civarında olan nüfusu 1947’de 4.186.000, 1957’de 6.298.000, 1965’te 8.220.000, 1977’de 12.171.500, 1987’de 16.335.00 ve 1995’te 20.400.000 olarak hesaplanmıştır. 2014 Irak seçimlerine baktığımızda ise Irak nüfusu yaklaşık 35 milyon olarak kayıtlara geçmiştir. Irak Türkmenlerinin nüfusa oranı da %9-10 olarak belirtilmiştir. Buna göre günümüzde 3 ila 4 milyon arasında Irak Türkmen nüfusu bulunmaktadır.
Irak’ta yaşanan her önemli gelişme bu ülkenin asli unsurlarından olan Türkmenleri de doğrudan etkilemektedir. Özellikle Irak’ın çalkantılı tarihi boyunca yaşadığı inişli çıkışlı dönemlerde maruz kaldıkları uygulamalar Irak Türkmen toplumu ile ilgili karamsar bir tablo ortaya koymuştur. Arap milliyetçisi politikalar, ülke içinde diğer etnik gruplara karşı güvensizlik olarak kendini gösterirken, 1946’da Gavurbağı ve 1959 Kerkük olaylarında olduğu gibi doğrudan Türkmenleri hedef alan şiddet uygulamaları da yaşanmıştır.
Ancak Irak Türkmenleri için en önemli toplumsal kırılmalar, Saddam Hüseyin idaresinin 1990’daki Kuveyt işgali ile başlayan izolasyon sonrasında başladı. Uluslararası ambargo ve peşi sıra gelen savaşlar Irak’ta büyük bir yıkım ve çözülme getirirken, Türkmenler için çok daha zorlu bir dönemi başlattı. 1991 Körfez Savaşı, 2003 Amerikan işgali, 2006 sonrası Irak iç savaşı, 2013’ten itibaren DAEŞ katliamları ile kendini gösteren kaos sürecinde Iraklı Türkmenlerin en önemli sığınağı Türkiye oldu.
Bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk olarak Irak’ta Türkmen varlığı ve yerleşim bölgeleri hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Irak Türkmenlerinin kaynaklarda geçen tanımı, Irak’taki varlıkları ve yaşadıkları coğrafyalar hakkında bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Böylece Irak Türkmenleri hakkında ana vatanlarındaki yaşam ve kültürleri hakkında genel bilgilerin oluşturulması hedeflenmiştir.
İkinci olarak Irak Türkmenlerinin siyasal yapılanmaları üzerinde durulmaya çalışılmıştır. 1920’den itibaren karşılaştıkları sıkıntılar, maruz kaldıkları katliamlar incelenmiştir. Yaşanılan acı olaylar sonrasında birlik içerisinde hareket etmeleri için kurdukları siyasi yapılar incelenmiştir. Günümüze kadar sürecek olan siyasi mücadelelerinde 2015 yılı itibarıyla Irak parlamentosundaki milletvekili sayıları güncel olarak verilmiştir. Yine bu bölümde 2003 yılında Amerika’nın Irak’ı işgali ile oluşan sözde demokrasi ortamı içerisinde Türkmenlerin siyasi mücadeleleri ve Irak siyaseti içerisindeki rollerine değinilmiştir.
Son olarak Türk dış politikasında Irak Türkmenlerinin konumu tartışılmıştır. “İki ülke arasındaki ilişkilerde Irak Türkmenlerinin yeri nedir?” sorusuna cevap aranmıştır. Dönemsel olarak incelenen Türk dış politikasında 2015 yılına kadar icra edilen politikalar ele alınmış, dönemin getirdiği şartlar dâhilinde incelenmeye çalışılmıştır.
Turhan Ketene, 1956 yılında Irak’ın Kerkük şehrinin Elmas mahallesinde doğdu. İlk ve orta öğrenimini burada tamamladı. Babası’nın emniyet müdürü olması üzerine ailesiyle birlikte Bağdat’a taşındı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden de mezun oldu. Bu dönemde Körfez Harekatı’nın başlamasıyla Erbil’e geçerek Irak Türkmen Cephesi’nin kurucu genel başkanlığını yaptı. 19 Aralık 1995 tarihinde de suikaste uğradı. Bu saldırıdan yara almadan kurtuldu ancak iki koruması hayatını kaybetti. Daha sonra Türkmen Halk Partisi çatısı altında siyasi faaliyetlerini sürdürdü. Bunun yanında TMH örgütünün de siyasi ve dış ilişkiler sorumlusu olarak görevlerde bulundu.
Irak Türkmenlerinin dili Türkçedir. Dilleri Azerbaycan Türkçesi’ne benzemektedir. Ancak aralarında şive bakımından büyük farklılıklar vardır. Yazı dilinde İstanbul ağzını tercih eden Irak Türkmenleri, son yıllarda Arapça ve Kürtçenin tesiri altında kalmışlardır. %96’sı Müslüman olan Türkmenlerin çoğunluğu Sünni olup %23’ü Şii’dir. Türkmenler arsında mezhep farklılığı yüzünden herhangi bir düşmanlık yoktur ve bugüne kadar ciddi bir sorun da olmamıştır. 1994 yılı itibarıyla Irak Türkmenlerinin %75’i okuryazarken, %25’i okuma yazma bilmemektedir. Kadınların %14’ü, erkeklerin %16’sı ortaokul mezunudur. Kadınların %7’si, erkeklerin %17’si lise mezunudur. Kadınların %14,7’si, erkeklerin ise %38’i üniversite mezunudur. Irak halkı içinde de Türkmenler aydın kesimiyle önemli yer tutmaktadır